Rehabilitacja ruchowa
Rehabilitacja to proces medyczno- społeczny, mający na celu przywrócenie w możliwie wysoki stopniu sprawności organizmowi, utraconej z powodu urazu, choroby lub wad wrodzonych albo nabytych.
Jedną z najczęściej stosowanych metod w rehabilitacji jest kinezyterapia. Wykorzystuje ona ruch, jako środek terapeutyczny w leczeniu różnorakich schorzeń układu kostno- stawowego i mięśniowego. Obszary działań kinezyterapeutycznych obejmują następujące schorzenia:
- kinezyterapia w chorobach o podłożu neurologicznym np: encefalopatie, autyzm, ataksja,
- kinezyterapia dzieci z przepukliną oponowo - rdzeniową,
- kinezyterapia wybranych wad wrodzonych np.: stopa końska, stopa szpotawa, stopa piętowa, stopa płasko-koślawa,
- kinezyterapia w bocznych skrzywieniach kręgosłupa,
- kinezyterapia w chorobie Scheuermanna,
- kinezyterapia chorych ze schorzeniami przebiegającymi z postępującym zanikiem mięśni,
- kinezyterapia w wybranych chorobach genetycznych np.: zespół Jouberta, zespól Klippla-Feila, zespół Pradera-Williego, achondroplazje, zespół Aperta, kraniostenozy,
- sprzężone niepełnosprawności
Praca z terapeutą skutkuje:
- przywróceniem całkowitej lub maksymalnie możliwej, na danym etapie choroby, sprawności psychofizycznej,
- poprawie funkcji układu nerwowego,
- przywróceniu ruchomości w stawach,
- przywróceniu siły i wytrzymałości mięśniowej,
- korygowaniem wad postawy i patologicznych nawyków ruchowych,
- poprawie wydolności narządów, szczególnie w obrębie układu oddechowego i sercowo- naczyniowego,
- zwiększeniu sprężystości i elastyczności więzadeł i torebek stawowych,
- przystosowaniu do życia z niepełnosprawnością.
Kinezyterapię przeprowadza się w specjalnie przygotowanej sali, wyposażonej w przyrządy gimnastyczne, takie jak: piłki, ciężarki, drabinki, huśtawki, taśmy, tory, podwieszki.
1. „Kwiatek rośnie”– siad skrzyżny, tułów pochylony do przodu, dłonie na
podłodze. Na hasło „kwiatek rośnie” dziecko powoli prostuje tułów i wyciąga
ręce w górę jak najwyżej. Na hasło „kwiatek więdnie” dziecko powoli wraca do
pozycji wyjściowej.
2. „Pływanie żabką”- leżenie przodem, nogi wyprostowane i złączone. Na
sygnał dziecko unosi ręce i głowę nad podłogę, wykonuje rękoma ruchy jak
przy pływaniu żabką: energicznie wyciąga ręce jak najdalej w przód, następnie
przenosi w bok i uginając ręce ściąga je w „skrzydełka”.
3. „ Toczenie piłki” - w siadzie na krześle ( postawa wyprostowana ) toczenie
piłki podeszwami stóp po podłodze od jednej stopy do drugiej.4. „Równoważnia „ w klęku podpartym naprzemianstronne wymachy nogi w
tył (palce obciągnięte) i ręki w przód. Utrzymać ok. 5-10 sekund.5. „ Na plecach „ w leżeniu tyłem unoszenie bioder w górę i utrzymanie
równowagi przez około 5-10 sekund.
6. „ Na plecach z nogami„ w leżeniu tyłem unoszenie bioder w górę i
utrzymanie równowagi przez około 5-10 sekund z jednoczesnym na
przemiemiennym unoszeniem nóg.
1. Ćwiczenia dużych grup mięśniowych: Piłka duża – piłka mała. Dzieci w pozycji stojące wykonują duże ruchy rozmachowe przedstawiając zarys dużej piłki, następnie małymi ruchami rąk przedstawiają piłkę małą. Dzieci podskakują wysoko, bądź nisko
2. Ćwiczenia równowagi: Pajac chodzi po kamieniach. Marsz z wysokim unoszenie kolan. Na hasło – przeszkoda, stanie jednonóż. Należy ćwiczyć na zmianę chód i sanie jednonóż na prawej i lewej nodze.
3. Ćwiczenia równowagi: Dzieci przechodzą po kamieniach ( półokrągłe duże klocki). Starają się z nich nie spaść.
4. Ćwiczenia tułowia: Skręty – Pokaż sufit. Klęk podparty. Wznos lewej ręki w górę nad głową i wskazanie ręką sufitu (wzrok kierować za ręką), a następnie powrót do klęku podpartego. Skręty tułowia wykonywać za prawą i lewa ręką.
5. Ćwiczenia oddechowe: Niedźwiadki odpoczywają. Klęk podparty – wciągają powietrze nosem wysoko unosząc głowę do góry następnie wydychają powietrze ustami – opuszczają głowę w dół dotykając głową podłogi.
6. Ćwiczenia zwinności: „ Naleśniki” dzieci leżą w pozycji wyprostowanej, ręce wysoko nad głowa złączone i toczą się w różnych kierunkach.
Rehabilitacja dzieci często zaczyna się już po kilku dniach od ich przyjścia na świat. Ma na celu wypracowanie u małego Pacjenta poprawnych wzorców ruchowych, aby w przyszłości uniknąć lub zminimalizować tzw. trudności rozwojowe. Objęcie dziecka wczesną opieką specjalisty znacznie zmniejsza to ryzyko. Dzieci po narodzinach nie kontrolują wielu odruchów własnego ciała. Nie
wiedzą też jak powinny wyglądać poprawne wzorce. Stąd też niezwykle przydatna okazuje się w tym czasie pomoc fizjoterapeutych, zwłaszcza jeśli zdiagnozowane zostały nieprawidłowości, które mogą w przyszłości mieć wpływ na poprawne funkcjonowanie aparatu ruchu.Obecnie jest wiele stosowanych metod rehabilitacji najmłodszych. Wymagają one specjalistycznej wiedzy i podejścia, ponieważ dzieci, zwłaszcza niemowlęta, nie są w stanie samodzielnie powtarzać zadanych
ruchów i ćwiczeń, aż do momentu wypracowania poprawnego wzorca. Nie należy się też bać pomocy wykwalifikowanej osoby – z roku na rok rehabilitacja dzieci jest na coraz wyższym poziomie i opiera się na coraz skuteczniejszych rozwiązaniach. W każdym przypadku do malucha należy podchodzić bardzo indywidualnie, dobierając rozwiązanie do wskazań medycznych. Nadal powszechnie stosuje się metodę Bobath, w której zadaniem specjalistów jest
nauka rodziców, jak powinna wyglądać opieka nad dzieckiem. W ten sposób forma terapii zostaje przeniesiona z gabinetu specjalisty do codziennych sytuacji – wiele dzieci zyskało w ten sposób szansę na prawidłowy rozwój, którego patologie często wynikają z zaniedbań lub niewiedzy opiekunów, na wczesnym etapie kształtowania wzorców ruchowych. Ponieważ skuteczność tego rozwiązania jest bardzo wysoka, obecnie stosuje się je również w pracy ze starszym Pacjentem.
W przypadku schorzeń, które wymagają ciągłej korekty stosuje się tzw. kostiumy rehabilitacyjne, ortezy i tabilizatory. Korekta na wczesnym etapie jest znacznie bardziej skuteczna niż w momencie, kiedy w pełni został wykształcony aparat ruchu. Dla niektórych dzieci to szansa na normalne funkcjonowanie w przyszłości np. chodzenie, bieganie, uprawianie sportu itp.Nauka przez zabawę jest również formą terapii, skierowaną zwłaszcza do dzieci, które mają problem z przetwarzaniem informacji, płynących z narządów zmysłu – węchu, słuchu, wzroku czy dotyku. Zdarza się, że zmysły reagują zbyt silnie lub za słabo, aby wymusić na dziecku właściwą reakcję. W takich przypadkach częstym objawem jest niewłaściwe chwytanie, brak reakcji na dźwięk, problemy z koncentracją czy zaburzenia dotyku lub niechęć do dotykania przedmiotów o specyficznej fakturze. Na tej podstawie można podejrzewać tzw. zaburzenia integracji sensorycznej. W przypadku najmłodszych sprawdza się także terapia dźwiękiem – muzykoterapia. Przy odpowiednio dobranych utworach, mały pacjent może spać, bawić się i odpoczywać, ponieważ poprawiają jego koncentrację i wpływają na wewnętrzne wyciszenie.